[Sách giấy] Sinh lý học (Sách đào tạo bác sĩ đa khoa)

Lời nói đầu                                                                                                                                                           3                   

Bài 1. Nhập môn sinh lý học                                                                                                                            17                                   

         (GS.TS. Phạm Thị Minh Đức)                                                                                                                                                               

1. Đối tượng nghiên cứu của sinh lý học y học                                                                                             17                   

2. Vị  trí  của môn Sinh lý học trong  các ngành Khoa học tự nhiên và Y học                                           18

2.1. Vị trí của môn Sinh lý học trong các ngành Khoa học tự nhiên                                                            18

2.2. Vị trí của môn Sinh lý học trong Y học                                                                                                      18   

3. Lịch sử phát triển môn Sinh lý học                                                                                                               19   

3.1. Thời kỳ cổ xưa                                                                                                                                                19                   

3.2. Thời kỳ phát triển của nền Khoa học tự nhiên                                                                                         19

3.3. Thời đại sinh học phân tử                                                                                                                             20   

4. Phương pháp nghiên cứu và học tập Sinh lý học                                                                                        20

4.1. Phương pháp nghiên cứu                                                                                                                              20   

4.2. Phương pháp học tập                                                                                                                                    21   

Bài 2. Đại cương về cơ thể sống và hằng tính nội môi                                                                                       22   

          (GS.TS. Phạm Thị Minh Đức)

1. Đặc điểm của sự sống                                                                                                                                       22   

1.1. Đặc điểm thay cũ đổi mới                                                                                                                             22   

1.2. Đặc điểm chịu kích thích                                                                                                                              23   

1.3. Đặc điểm sinh sản giống mình                                                                                                                     23   

2. Nội môi, hằng tính nội môi                                                                                                                              23   

2.1. Nội môi                                                                                                                                                             23                   

2.2. Hằng tính nội môi                                                                                                                                          24

3. Điều hoà chức năng                                                                                                                                         26

3.1. Điều hoà bằng đường thần kinh                                                                                                                   27

3.2. Điều hoà bằng đường thể dịch                                                                                                                      28   

3.3. Cơ chế điều hoà ngược                                                                                                                                  30   

4. Kết luận                                                                                                                                                                     32   

Bài 3. SINH Lý Tế BàO - Trao đổi chất qua màng tế bàO                                                                              34

          (PGS.TS. Lê Thu Liên, PGS.BS. Trịnh Bỉnh Dy) 

1. Đặc điểm cấu trúc – chức năng của màng tế bào                                                                                             35                   

1.1. Lớp lipid kép của màng tế bào                                                                                                                    36                           

1.2. Các protein của màng tế bào                                                                                                                       36                                    

1.3. Những carbohydrat của màng tế bào                                                                                                        37                   

2. Các hình thức vận chuyển vật chất qua màng tế bào                                                                                 37   

2.1. Hình thức vận chuyển khuếch tán thụ động                                                                                             38                   

2.2. Vận chuyển tích cực                                                                                                                                      43                                   

3. Vận chuyển qua một lớp tế bào                                                                                                                     46                   

4. Hiện tượng nhập bào, tiêu hóa chất và xuất bào                                                                                        48   

4.1. Nhập bào                                                                                                                                                        48                                                                                                                                                                                                                                   

4.2. Tiêu hóa các chất đã được nhập bào                                                                                                         49                   

4.3. Xuất bào                                                                                                                                                          49                                   

Bài 4. Sinh lý điện thế màng và điện thế hoạt động                                                                                           51

         (PGS.TS. Lê Thu Liên, PGS.BS. Trịnh Bỉnh Dy)

1. Cơ sở vật lý của điện thế màng                                                                                                                            51   

1.1. Sự khuếch tán của các ion, điện thế khuếch tán                                                                                      51   

1.2. Phương trình Nernst                                                                                                                                       53

1.3. Cách tính điện thế khuếch tán                                                                                                                     53                   

1.4. Đo điện thế màng                                                                                                                                           54   

2. Điện thế nghỉ                                                                                                                                                            54                   

2.1. Định nghĩa                                                                                                                                                       54                   

2.2. Các nguyên nhân gây ra điện thế nghỉ (điện thế màng lúc nghỉ)                                                         55   

3. Điện thế hoạt động (Action Potential)                                                                                                         56   

3.1. Định nghĩa và các giai đoạn của điện thế hoạt động                                                                              56   

3.2. Nguyên nhân của điện thế hoạt động                                                                                                        58                   

3. 3. Cơ chế phát sinh điện thế hoạt động                                                                                                         60   

3.4. Ngưỡng tạo điện thế hoạt động                                                                                                                   60   

3.5. Sự thích nghi của màng                                                                                                                                60                   

3.6. Điện thế màng khi tế bào bị ức chế                                                                                                             60                   

3.7. Sự lan truyền điện thế hoạt động                                                                                                                61   

Bài 5. Sinh lý Chuyển hóa chất, năng lượng                                                                                                        62   

          (PGS.TS. Nguyễn Văn Tường)

1. Chuyển hóa chất                                                                                                                                                63   

1.1. Chuyển hóa glucid                                                                                                                                          63   

1.2. Chuyển hóa lipid                                                                                                                                             67   

1.3. Chuyển hóa protein                                                                                                                                        71   

2. Chuyển hóa năng lượng                                                                                                                                   74   

2.1. Các dạng năng lượng của cơ thể                                                                                                                 75   

2.2. Tiêu hao năng lượng của cơ thể                                                                                                                  78   

2.3.  Nguyên lý đo tiêu hao năng lượng                                                                                                             81                   

2.4. Điều hoà chuyển hoá năng lượng                                                                                                               83   

Bài 6. sinh lý ?điều nhiệt                                                                                                                                     86                   

          (TS. Trịnh Hùng Cường)

1. Thân nhiệt                                                                                                                                                           86   

2. Sinh nhiệt                                                                                                                                                            87   

3. Các phương thức trao đổi nhiệt                                                                                                                       88   

3.1. Truyền nhiệt trực tiếp                                                                                                                                    88                   

3.2. Truyền nhiệt đối lưu                                                                                                                                       88                   

3.3. Bức xạ nhiệt                                                                                                                                                    88   

3.4. Bay hơi nước                                                                                                                                                   88   

3.5. Bilan nhiệt                                                                                                                                                       89   

4. Cung phản xạ điều nhiệt                                                                                                                                 90   

4.1. Bộ phận nhận cảm                                                                                                                                        90   

4.2. Đường truyền vào                                                                                                                                           90

4.3. Trung tâm                                                                                                                                                        90   

4.4. Đường truyền ra                                                                                                                                              91   

4.5. Cơ quan đáp ứng                                                                                                                                            91   

5. Các cơ chế chống nóng                                                                                                                                     91                   

5.1. Bài tiết mồ hôi                                                                                                                                                91                   

5.2. Tăng thông khí                                                                                                                                               92   

5.3. Giãn mạch da                                                                                                                                                 92                   

5.4. Giảm sinh nhiệt                                                                                                                                              93                   

6. Các cơ chế chống lạnh                                                                                                                                      93   

6.1. Co mạch da                                                                                                                                                    93   

6.2. Dựng chân lông                                                                                                                                              93                   

6.3. Run cơ                                                                                                                                                              94                                   

6.4. Sinh nhiệt hóa học                                                                                                                                         94   

6.5. Tăng bài tiết hormon thyroxin                                                                                                                    94   

7. Biện pháp điều nhiệt riêng của loài người                                                                                                  94

7.1. Tạo vi khí hậu                                                                                                                                                94

7.2. Chọn quần áo thích hợp                                                                                                                              94                   

7.3. Chọn chế độ ăn thích hợp                                                                                                                           94

7.4. Rèn luyện                                                                                                                                                        94                                   

8. Rối loạn thân nhiệt                                                                                                                                          95   

8.1. Sốt                                                                                                                                                                    95                   

8.2. Say nóng                                                                                                                                                         95   

9. Thích nghi khi sống trong môi trường nóng và môi trường lạnh                                                             95

9.1. Thích nghi với môi trường nóng                                                                                                                  95   

9.2. Sống trong môi trường rất lạnh                                                                                                                  95

10. ứng dụng                                                                                                                                                         95                                   

10.1. Hạ nhiệt nhân tạo                                                                                                                                       95   

10.2. Tăng nhiệt nhân tạo                                                                                                                                   96   

Bài 7. Sinh lý máu                                                                                                                                                 97                   

          (TS. Phùng Xuân Bình)

1. Những chức năng chung của máu                                                                                                                97   

1.1. Máu vận chuyển các phân tử và nhiệt từ nơi này đến nơi khác của cơ thể                                       97   

1.2. Máu bảo vệ cơ thể chống lại các tác nhân lạ                                                                                           98   

1.3. Máu góp phần duy trì sự hằng định của pH và áp lực thẩm thấu của dịch ngoại bào                    98

2. Những đặc tính của máu                                                                                                                                       98   

3. Hồng cầu                                                                                                                                                                   99   

3.1. Hình thái và số lượng hồng cầu                                                                                                                  99   

3.2. Chức năng của hồng cầu                                                                                                                              99

3.3. Quá trình sinh hồng cầu                                                                                                                             100   

3.4. Điều hoà quá trình sinh hồng cầu - Vai trò của erythropoietin                                                           102   

3.5. Những chất cần cho quá trình sinh hồng cầu                                                                                         103

3.6. Hemoglobin (Hb)                                                                                                                                         104                   

3.7. Sự phá huỷ của hồng cầu và số phận của Hb                                                                                       105   

3.8. Các rối loạn lâm sàng dòng hồng cầu                                                                                                      106   

4. Nhóm máu và truyền máu                                                                                                                                  109   

4.1. Hệ thống nhóm máu ABO                                                                                                                         109                   

4.2. Hệ thống nhóm máu Rh                                                                                                                             113                   

5. Bạch cầu                                                                                                                                                          114                   

5.1. Phân loại bạch cầu                                                                                                                                      114

5.2. Số lượng bạch cầu và công thức bạch cầu                                                                                             115   

5.3. Những đặc tính của bạch cầu                                                                                                                   116

5.4. Chức năng của các loại bạch cầu                                                                                                            117

5.5. Quá trình sinh bạch cầu                                                                                                                             121                   

5.6. Đời sống của bạch cầu                                                                                                                               121                   

6. Tiểu cầu                                                                                                                                                           122                                   

6.1. Cấu trúc và chức năng của tiểu cầu                                                                                                         122                   

6.2. Quá trình sinh tiểu cầu                                                                                                                                123                   

7. Cầm máu                                                                                                                                                         123                                   

7.1. Co mạch tại chỗ                                                                                                                                           124   

7.2. Tạo nút tiểu cầu                                                                                                                                           124   

7.3. Tạo cục máu đông                                                                                                                                       124   

7.4. Co cục máu đông và tan cục máu đông                                                                                                 128   

7.5. Sự ngăn cản đông máu trong hệ thống mạch máu bình thường                                                        129   

7.6. Những chất chống đông sử dụng trong lâm sàng                                                                                   130   

7.7. Những rối loạn cầm máu ở lâm sàng                                                                                                       131                   

Bài 8. Sinh lý Các dịch của cơ thể                                                                                                                        135                   

          (TS. Phùng Xuân Bình)

1. Thành phần của dịch nội bào và dịch ngoại bào                                                                                           136   

2. Huyết tương                                                                                                                                                    137                   

2.1. Thành phần của huyết tương                                                                                                                    137   

2.2. Chức năng của các protein huyết tương                                                                                                  138

3. Dịch kẽ                                                                                                                                                              140                   

4. Dịch bạch huyết                                                                                                                                              141                   

4.1. Thành phần                                                                                                                                                  142   

4.2. Cấu tạo của các mao mạch bạch huyết                                                                                                 142

4.3. Lưu lượng bạch huyết                                                                                                                                 143   

4.4. Chức năng của hệ bạch huyết                                                                                                                  143                   

5. Dịch não tuỷ                                                                                                                                                     143                   

5.1. Nhắc lại về giải phẫu                                                                                                                                  143   

5.2. Sự bài tiết dịch não tuỷ ở các đám mạch mạc                                                                                      144   

5.3. Sự hấp thu của dịch não tuỷ qua nhung mao màng nhện                                                                  145   

5.4. Các khoang quanh mạch và dịch não tuỷ                                                                                             145   

5.5. Tính chất và thành phần dịch não tuỷ                                                                                                   145   

5.6. áp suất dịch não tuỷ                                                                                                                                   145                   

5.7. Chức năng của dịch não tuỷ                                                                                                                     146   

5.8. Hàng rào máu - dịch não tuỷ và hàng rào máu - não                                                                         146

6. Dịch nhãn cầu                                                                                                                                               147   

6.1. Quá trình sản xuất thuỷ dịch                                                                                                                    147   

6.2. Thuỷ dịch chảy ra khỏi mắt như thế nào?                                                                                             147   

6.3. áp suất nhãn cầu                                                                                                                                        148   

Bài 9. Sinh lý tuần hoàn                                                                                                                                   149   

          (PGS.TS. Lê Thu Liên)

1. Sinh lý tim                                                                                                                                                       150   

1.1. Đặc tính cấu trúc - chức năng của tim                                                                                                    150

1.2. Các đặc tính sinh lý của cơ tim                                                                                                                 152                   

1.3. Chu kỳ hoạt động của tim                                                                                                                         155   

1.4. Lưu lượng và công của tim                                                                                                                        159   

1.5. Những biểu hiện bên ngoài của chu kỳ tim và một số kỹ thuật thăm dò chức năng tim              161   

1.6. Điều hoà hoạt động tim                                                                                                                              167   

2. Sinh lý tuần hoàn động mạch                                                                                                                      170   

2.1. Đặc điểm cấu trúc - chức năng của động mạch                                                                                   171

2.2. Đặc tính sinh lý của động mạch                                                                                                              171   

2.3. Huyết áp động mạch                                                                                                                                 172   

2.4. Điều hoà tuần hoàn động mạch                                                                                                              177   

3. Sinh lý tuần hoàn tĩnh mạch                                                                                                                         180   

3.1. Đặc điểm cấu trúc - chức năng                                                                                                                 180   

3.2. Những nguyên nhân của tuần hoàn tĩnh mạch                                                                                     181   

3.3. Động học của tuần hoàn tĩnh mạch                                                                                                        182                   

3.4. Điều hoà tuần hoàn tĩnh mạch                                                                                                                 184   

4. Sinh lý vi tuần hoàn                                                                                                                                        184   

4.1. Đặc điểm cấu trúc - chức năng                                                                                                                  184                   

4.2. Động học máu trong tuần hoàn mao mạch                                                                                           185   

4.3. Lưu lượng máu qua mao mạch                                                                                                                186   

4.4. Chức năng trao đổi chất ở mao mạch                                                                                                     187   

4.5. Điều hoà tuần hoàn mao mạch                                                                                                                188                   

5. Tuần hoàn địa phương                                                                                                                                188                   

5.1. Tuần hoàn mạch vành                                                                                                                              188   

5.2. Tuần hoàn phổi                                                                                                                                           191                   

5.3. Tuần hoàn não                                                                                                                                            193                   

Bài 10.  Sinh lý hô hấp                                                                                                                                     197

             (PGS.TS. Nguyễn Văn Tường, PGS.BS. Trịnh Bỉnh Dy)

1. Đặc điểm hình thái - chức năng của bộ máy hô hấp                                                                              197   

1.1. Đường dẫn khí                                                                                                                                             197                                   

1.2. Phổi - phế nang và màng hô hấp                                                                                                              199   

1.3. Lồng ngực                                                                                                                                                     201                   

1.4. Màng phổi và cơ chế tạo áp suất âm trong khoang màng phổi, ý nghĩa của áp suất âm            201   

2. Chức năng thông khí của phổi                                                                                                                   203   

2.1. Các động tác hô hấp                                                                                                                                   203   

2.2. Các thể tích, dung tích hô hấp và lưu lượng thở                                                                                    205   

3. Chức năng vận chuyển khí của máu                                                                                                                211   

3.1. Máu vận chuyển O₂ từ phổi đến mô                                                                                                        211   

3.2. Máu vận chuyển CO₂ từ mô đến phổi                                                                                                     215   

3.3. Quá trình trao đổi khí ở phổi và các yếu tố ảnh hưởng                                                                       217   

4. Điều hoà hô hấp                                                                                                                                           220                   

4.1. Cấu tạo và hoạt động của các trung tâm hô hấp                                                                                  221   

4.2. Các yếu tố điều hoà hô hấp                                                                                                                       224

Bài 11. Sinh lý Bộ MáY TIÊU Hóa                                                                                                                     228                                   

            (TS. Phùng Xuân Bình)

1. Phân bố mạch máu, thần kinh ở bộ máy tiêu hóa                                                                                    229

1.1. Sự phân bố thần kinh trong ống tiêu hóa                                                                                                229                                   

1.2. Phân bố mạch máu                                                                                                                                     230   

2. Tiêu hóa ở miệng và thực quản                                                                                                                     230   

2.1. Các hiện tượng cơ học ở miệng                                                                                                                 230                   

2.2. Bài tiết nước bọt                                                                                                                                           232                   

3. Tiêu hóa ở dạ dày                                                                                                                                                 234   

3.1. Các hiện tượng cơ học ở dạ dày                                                                                                               234   

3.2. Bài tiết dịch vị                                                                                                                                               236                   

3.3. Kết quả tiêu hóa ở dạ dày                                                                                                                          243

3.4. Hấp thu ở dạ dày                                                                                                                                         243                   

4. Tiêu hóa ở ruột non                                                                                                                                              243   

4.1. Đặc điểm cấu tạo của ruột non                                                                                                                 243   

4.2. Hiện tượng cơ học                                                                                                                                        244   

4.3. Bài tiết dịch và tiêu hóa ở ruột non                                                                                                          246   

4.4. Sự hấp thu ở ruột non                                                                                                                                 255   

5. Tiêu hóa ở ruột già                                                                                                                                                258                   

5.1. Hiện tượng cơ học ở ruột già                                                                                                                     259   

5.2. Sự bài tiết ở ruột già                                                                                                                                    260

5.3. Sự hấp thu ở ruột già                                                                                                                                   260   

5.4. Tác dụng của vi khuẩn ở ruột già                                                                                                             261                   

5.5. Thành phần của phân                                                                                                                                261                   

6. Những rối loạn lâm sàng của ống tiêu hóa                                                                                                       261   

6.1. Loét dạ dày - tá tràng                                                                                                                                 261   

6.2. Táo bón                                                                                                                                                         262                   

6.3. ỉa chảy                                                                                                                                                          262                                   

6.4. Nôn                                                                                                                                                                262                                   

7. Gan                                                                                                                                                                          263                                                                                                                                                                                                                                

Bài 12. sinh lý bài tiết nước tiểu                                                                                                                           266

           (TS. Trịnh Hùng Cường)

1. Cấu trúc - chức năng của thận                                                                                                                           266

1.1. Đơn vị thận (nephron)                                                                                                                                266

1.2. Mạch máu thận                                                                                                                                           269

1.3. Cấp máu cho thận                                                                                                                                      269

1.4. Bộ máy cận cầu thận                                                                                                                                 270   

1.5. Thần kinh chi phối thận                                                                                                                             270   

2. Lọc ở cầu thận                                                                                                                                                      270   

2.1. Màng lọc ở cầu thận                                                                                                                                  270   

2.2. áp suất lọc                                                                                                                                                    271   

2.3. Các chỉ số đánh giá chức năng lọc của thận                                                                                         271   

2.4. Các yếu tố ảnh hưởng lên quá trình lọc                                                                                                 272

2.5. Điều hoà lưu lượng lọc cầu thận và lưu lượng máu qua thận                                                            273

2.6. Kết quả của quá trình lọc ở cầu thận                                                                                                     273   

3. Tái hấp thu và bài tiết ở ống thận                                                                                                                     274   

3.1. Tái hấp thu và bài tiết ở ống lượn gần                                                                                                    274                   

3.2. Tái hấp thu ở quai Henle                                                                                                                           276   

3.3. Tái hấp thu và bài tiết ở ống lượn xa                                                                                                      276   

3.4. Tái hấp thu ở ống góp                                                                                                                                279                                   

4. Khả năng vận chuyển tối đa của ống thận                                                                                                      279

4.1. Khả năng vận chuyển tối đa của một chất bởi ống thận                                                                    279

4.2. Khả năng lọc của ống thận với một chất                                                                                               279   

4.3. Tốc độ bài tiết của một chất                                                                                                                     279                   

4.4. Khả năng vận chuyển tối đa                                                                                                                     280   

5. Nguyên lý một số thăm dò chức năng thận thường dùng                                                                      280   

5.1. Thăm dò chức năng lọc của cầu thận bằng phép đo độ thanh thải (clearance)                             280   

5.2. Thăm dò chức năng ống thận                                                                                                                   281                   

5.3. Chẩn đoán hình ảnh thận                                                                                                                         282   

6. Cơ chế tác dụng của các thuốc lợi niệu                                                                                                            282

6.1. Thuốc lợi niệu thẩm thấu                                                                                                                           282

6.2. Thuốc lợi niệu có tác dụng tại quai Henle                                                                                              282   

6.3. Thuốc lợi niệu kháng aldosteron                                                                                                              283   

6.4. Thuốc lợi niệu kháng carbonic anhydrase                                                                                              283   

Bài 13. Sinh lý nội tiết                                                                                                                                  284

            (GS.TS. Phạm Thị Minh Đức)

1. Đại cương về hệ nội tiết và hormon                                                                                                        285

1.1. Định nghĩa                                                                                                                                                    285   

1.2. Phân loại hormon                                                                                                                                        285   

1.3. Bản chất hóa học của hormon                                                                                                                 286   

1.4. Chất tiếp nhận hormon tại tế bào đích (receptor)                                                                                 287                   

1.5. Cơ chế tác dụng của hormon                                                                                                                    287   

1.6. Cơ chế điều hoà bài tiết hormon                                                                                                              290

1.7. Định lượng hormon                                                                                                                                     291

2. Vùng dưới đồi                                                                                                                                              293   

2.1. Đặc điểm cấu tạo                                                                                                                                       293                   

2.2. Các hormon giải phóng và ức chế của vùng dưới đồi                                                                         293                   

2.3. Các hormon khác                                                                                                                                       294                   

3. Tuyến yên                                                                                                                                                     295   

3.1. Đặc điểm cấu tạo và mối liên hệ với vùng dưới đồi                                                                            295                   

3.2. Các hormon thuỳ trước tuyến yên                                                                                                         296

3.3. Các hormon thuỳ sau tuyến yên                                                                                                            302   

3.4. Rối loạn hoạt động tuyến yên                                                                                                                 304

4. Tuyến giáp                                                                                                                                                   306

4.1. Đặc điểm cấu tạo                                                                                                                                      306

4.2. Sinh tổng hợp hormon T₃ - T₄                                                                                                                                              306   

4.3. Nhu cầu iod và phân bố iod trong tuyến giáp                                                                                      308   

4.4. Nồng độ hormon trong máu                                                                                                                    308   

4.5. Tác dụng của T₃ -T₄                                                                                                                                                                                308

4.6. Điều hoà bài tiết hormon tuyến giáp                                                                                                      311

4.7. Rối loạn hoạt động tuyến giáp                                                                                                                312   

4.8. Hormon calcitonin                                                                                                                                     313   

5. Tuyến thượng thận                                                                                                                                               314                   

5.1. Đặc điểm cấu tạo                                                                                                                                       314                   

5.2. Vỏ thượng thận                                                                                                                                           315   

5.3. Tuỷ thượng thận                                                                                                                                         320   

5.4. Rối loạn hoạt động tuyến thượng thận - Bệnh Addison                                                                     322   

6. Tuyến tụy nội tiết                                                                                                                                          324   

6.1. Đặc điểm cấu tạo                                                                                                                                       324

6.2. Hormon insulin                                                                                                                                           324                   

6.3. Hormon glucagon                                                                                                                                      327

6.4. Rối loạn hoạt động tuyến tụy nội tiết                                                                                                     328

7. Tuyến cận giáp                                                                                                                                         329                   

7.1. Đặc điểm cấu tạo                                                                                                                                       329

7.2. Bản chất hóa học của parathormon                                                                                                      329   

7.3. Tác dụng của parathormon (PTH)                                                                                                          330

7.4. Điều hoà bài tiết                                                                                                                                          331   

7.5. Rối loạn hoạt động tuyến cận giáp                                                                                                         331   

8. Các hormon tại chỗ                                                                                                                                     332   

8.1. Định nghĩa và phân loại                                                                                                                            332   

8.2. Tác dụng của một số hormon                                                                                                                  332   

Bài 14. Sinh lý sinh dục và sinh sản                                                                                                             337   

           (GS.TS. Phạm Thị Minh Đức)

1. Sinh lý sinh dục và sinh sản nam                                                                                                               338

1.1. Đặc điểm cấu tạo bộ máy sinh sản nam                                                                                                338

1.2. Chức năng của tinh hoàn                                                                                                                           338

1.3. Chức năng của túi tinh                                                                                                                               345   

1.4. Chức năng của tuyến tiền liệt                                                                                                                    345   

1.5. Tinh dịch                                                                                                                                                       345                   

1.6. Giao hợp và phóng tinh                                                                                                                              346   

1.7. Dậy thì và suy giảm hoạt động tình dục nam                                                                                       347   

1.8. Rối loạn hoạt động chức năng sinh sản                                                                                                  348

2. Sinh lý sinh dục và sinh sản nữ                                                                                                                          349

2.1. Đặc điểm cấu trúc bộ máy sinh lý sinh sản nữ                                                                                     349

2.2. Các hormon của buồng trứng                                                                                                                  350

2.3. Chu kỳ kinh nguyệt                                                                                                                                    355

2.4. Dậy thì và mãn kinh                                                                                                                                  359   

2.5. Thụ thai, mang thai                                                                                                                                    361   

2.6. Sổ thai                                                                                                                                                           369                   

2.7. Bài tiết sữa                                                                                                                                                   371                   

2.8. Các biện pháp phòng tránh thai                                                                                                              372   

Bài 15. sinh lý nơron                                                                                                                                               376   

            (TS. Trịnh Hùng Cường)

1. Đặc điểm cấu trúc - chức năng của nơron                                                                                                       377

1.1. Cấu trúc của nơron                                                                                                                                      377   

1.2. Các chất truyền đạt thần kinh (neurotransmitter)                                                                               377

2. Hưng phấn ở nơron                                                                                                                                              379

2.1. Đặc điểm hưng phấn của nơron                                                                                                              379

2.2. Sự dẫn truyền điện thế hoạt động trên sợi trục nơron                                                                         380

3. Dẫn truyền qua synap                                                                                                                                         382

3.1. Sự dẫn truyền ở tuyệt đại đa số synap trong hệ thần kinh trung ương                                            382

3.2. Sự giải phóng chất truyền đạt ở cúc tận cùng                                                                                      382

3.3. Tác dụng của chất truyền đạt lên nơron sau synap                                                                            383

3.4. Chậm synap và mỏi synap                                                                                                                      384

3.5. Một số yếu tố ảnh hưởng lên dẫn truyền ở synap                                                                               384

3.6. Dẫn truyền điện qua synap                                                                                                                      385

4. Hiện tượng cộng kích thích sau synap                                                                                            385

4.1. Cộng kích thích theo không gian                                                                                                           385

4.2. Cộng kích thích theo thời gian                                                                                                                386

5. Hiện tượng ức chế trước synap                                                                                                           386

6. Dẫn truyền xung động trong một hệ thống nơron                                                                                387

6.1. Truyền tiếp tín hiệu trong một tập hợp thần kinh                                                                               387

6.2. Truyền theo cách phân kỳ                                                                                                                      387

6.3. Truyền theo cách hội tụ                                                                                                                           388

6.4. Kích thích và ức chế đồng thời                                                                                                               389

Bài 16. Sinh lý hệ thần kinh cảm giác                                                                                                                390

            (TS. Trịnh Hùng Cường)

1. Sinh lý receptor                                                                                                                                     391

1.1. Phân loại receptor                                                                                                                                     391

1.2. Các đặc tính chung của receptor                                                                                                           391

2. Xúc giác                                                                                                                                                                  394

2.1. Receptor xúc giác                                                                                                                                    394

2.2. Dẫn truyền cảm giác xúc giác                                                                                                               395

2.3. Trung tâm nhận cảm xúc giác ở vỏ não                                                                                             396

2.4. Đặc điểm của xúc giác                                                                                                                            397

2.5. Thăm dò xúc giác                                                                                                                                    398

3. Cảm giác nóng lạnh                                                                                                                                   398

3.1. Receptor nhiệt                                                                                                                                         398

3.2. Dẫn truyền cảm giác nóng - lạnh                                                                                                        398

3.3. Nhận cảm ở vỏ não                                                                                                                               398

3.4. Đặc điểm của cảm giác nóng - lạnh                                                                                                    399

4. Cảm giác đau                                                                                                                                           399

4.1. Receptor đau                                                                                                                                           399

4.2. Dẫn truyền cảm giác đau                                                                                                                     400

4.3. Trung tâm nhận thức cảm giác đau                                                                                                   400

4.4. Đặc điểm của cảm giác đau                                                                                                                 401

5. Cảm giác bản thể (cảm giác sâu)                                                                                                            401

5.1. Receptor cảm giác sâu                                                                                                                         401

5.2. Đường dẫn truyền cảm giác sâu                                                                                                         401

5.3. Trung tâm nhận cảm cảm giác sâu                                                                                                  401

5.4. Đặc điểm của cảm giác sâu                                                                                                                 402

6. Vị giác                                                                                                                                                      402

6.1. Receptor vị giác                                                                                                                                      402   

6.2. Dẫn truyền cảm giác vị giác và trung tâm nhận cảm giác vị giác                                                404

6.3. Đặc điểm của cảm giác vị giác                                                                                                            404

7. Khứu giác                                                                                                                                                  405   

7.1. Niêm mạc mũi và receptor khứu giác                                                                                                405                   

7.2. Dẫn truyền cảm giác khứu giác và trung tâm nhận cảm giác khứu giác                                    405

7.3. Đặc điểm của cảm giác khứu giác                                                                                                      407

8. Thị giác                                                                                                                                                    407

8.1. Mắt                                                                                                                                                           407

8.2. Receptor ánh sáng                                                                                                                                 411

8.3. Dẫn truyền cảm giác thị giác                                                                                                               412   

8.4. Nhận cảm giác thị giác trên vỏ não                                                                                                    412   

8.5. Đặc điểm của cảm giác thị giác                                                                                                           414   

9. Thính giác                                                                                                                                                 414

9.1. Dẫn truyền và khuếch đại sóng âm                                                                                                    414

9.2. Receptor nhận cảm thính giác                                                                                                            415

9.3. Dẫn truyền tín hiệu từ receptor về hệ thần kinh trung ương                                                          416

9.4. Trung tâm nhận cảm giác thính giác ở vỏ não                                                                                417

9.5. Đặc điểm của cảm giác thính giác                                                                                                      417

Bài 17. Sinh lý hệ thần kinh vận động                                                                                                  419

            (TS. Trịnh Hùng Cường)

1. Chức năng vận động của tủy sống                                                                                                   419

1.1. Đơn vị vận động                                                                                                                                     419

1.2. Chức năng vận động của tủy sống và các phản xạ tủy                                                                 421

2. Chức năng vận động của thân não                                                                                                                   426

2.1. Nhân tiền đình                                                                                                                                       427

2.2. Nhân đỏ                                                                                                                                                  428   

2.3. Cấu tạo lưới                                                                                                                                            429

2.4. Các củ não sinh tư                                                                                                                                429

2.5. Rối loạn do tổn thương ở thân não                                                                                                    429

3. Các nhân ở nền não                                                                                                                                 429

4. Tiểu não                                                                                                                                                       430

4.1. Định khu chức năng của tiểu não                                                                                                       430

4.2. Các đường liên hệ của tiểu não                                                                                                           431   

4.3. Rối loạn khi bị tổn thương tiểu não                                                                                                    432

5. Vỏ não                                                                                                                                                     432

5.1. Vỏ não vận động                                                                                                                                   433

5.2. Các đường vận động xuất phát từ vỏ não                                                                                        434

6. Tích hợp chức năng của các phần thần kinh trong kiểm soát và điều hòa vận động               436

6.1. Tủy sống                                                                                                                                                  436

6.2. Trung tâm dưới vỏ                                                                                                                                 436   

6.3. Các nhân nền não                                                                                                                                 436

6.4. Vỏ não                                                                                                                                                     436

6.5. Tiểu não                                                                                                                                                  437

6.6. Hệ viền (hệ limbic)                                                                                                                                437

Bài 18. Sinh lý hệ thần kinh tự chủ                                                                                                        438   

            (TS. Trịnh Hùng Cường)

1. Đặc điểm giải phẫu - chức năng của hệ thần kinh tự chủ                                                                 438

1.1. Hệ giao cảm                                                                                                                                                 438   

1.2. Hệ phó giao cảm                                                                                                                                         440   

2. Dẫn truyền qua synap ở hệ thần kinh tự chủ                                                                                           441

2.1. Sợi cholinergic và sợi adrenergic                                                                                                              441

2.2. Các receptor ở các cơ quan đáp ứng                                                                                                      441

3. Tác dụng kích thích và ức chế của hệ giao cảm và của hệ phó giao cảm lên các cơ quan                   443

4. Đặc điểm hoạt động của hệ thần kinh tự chủ                                                                                                  444

4.1. Gây ra đáp ứng với tần số kích thích rất thấp                                                                                      444

4.2. “Trương lực” giao cảm và phó giao cảm                                                                                               444

5. Điều hòa hoạt động hệ thần kinh tự chủ                                                                                                          444

5.1. ảnh hưởng của vỏ não                                                                                                                               444                   

5.2. Vai trò của hành não, cầu não và não giữa                                                                                          444   

5.3. Vai trò của vùng dưới đồi                                                                                                                          445

5.4.  Hormon                                                                                                                                                       445

5.5. Stress                                                                                                                                                             445

6. Thuốc ảnh hưởng lên hệ thần kinh tự chủ                                                                                             445

6.1. Thuốc ảnh hưởng lên các cơ quan đáp ứng adrenergic                                                                       446

6.2. Thuốc ảnh hưởng lên cơ quan đáp ứng cholinergic                                                                              446

6.3. Thuốc có tác dụng lên hạch                                                                                                                      446                   

Bài 19. một số Chức năng cấp cao của hệ thần kinh                                                                               448

           (PGS.TS. Lê Thu Liên)

1. Điều kiện hóa                                                                                                                                                  448

1.1. Khái niệm về "điều kiện hóa" (conditioning)                                                                                          448   

1.2. Phân loại điều kiện hoá (theo Baillet và Nortier, 1992)                                                                       449

1.3. Nơi xảy ra quá trình điều kiện hóa                                                                                                          452

2. Trí nhớ                                                                                                                                                             452   

2.1. Định nghĩa                                                                                                                                                   452

2.2. Phân loại trí nhớ                                                                                                                                         453   

2.3. Cơ chế của trí nhớ                                                                                                                                      454

3. Cơ sở sinh lý của hoạt động cảm xúc                                                                                                        456

3.1. Khái niệm về hoạt động cảm xúc                                                                                                           456

3.2. Vai trò của các cấu trúc thần kinh, một số chất                                                                                  457

4. Điện não đồ                                                                                                                                                  458   

4.1. Nguyên lý của phép ghi điện não                                                                                                           458

4.2. Các sóng cơ bản trên điện não đồ cơ sở                                                                                                459   

4.3. ý nghĩa của điện não đồ                                                                                                                           461   

Bài 20. sinh lý cơ                                                                                                                                    463

            (TS. Trịnh Hùng Cường)

1. Cơ vân                                                                                                                                                             464

1.1. Đặc điểm cấu trúc - chức năng                                                                                                                 464

1.2. Đơn vị vận động                                                                                                                                         466

1.3. Synap thần kinh - cơ                                                                                                                                  466

1.4. Dẫn truyền xung động ở tấm vận động                                                                                                 467

1.5. Cơ chế phân tử của co cơ                                                                                                                         469

1.6. Hình thức co cơ                                                                                                                                          469

1.7. Hiệu suất co cơ                                                                                                                                           471

1.8. Mỏi cơ                                                                                                                                                           471

1.9. Điều hòa co cơ vân                                                                                                                                    471

1.10. Phì đại cơ và teo cơ                                                                                                                                 471

2. Cơ trơn                                                                                                                                                      472

2.1. Đặc điểm cấu trúc - chức năng                                                                                                                 472

2.2. Cơ chế co cơ trơn                                                                                                                                        472

2.3. Chiều dài và lực co                                                                                                                                     473

2.4. Điều hòa co cơ trơn                                                                                                                                     473

3. Cơ tim                                                                                                                                                          473

3.1. Đặc điểm cấu trúc - chức năng                                                                                                                 473

3.2. Khác biệt chính giữa cơ vân và cơ tim                                                                                                   474

4. Năng lượng trong co cơ                                                                                                                              475

4.1. ATP                                                                                                                                                               475

4.2.  Phosphocreatin                                                                                                                                          475

4.3. Glycogen                                                                                                                                                      475

4.4. Oxy hóa các dạng thức ăn khác                                                                                                             476

5. Hiện tượng nợ oxy                                                                                                                                                476

Tài liệu tham khảo                                                                                                                                            478